Przedstawiamy zbiór pomników i miejsc pamięci poświęconych Pierwszemu Marszałkowi Polski Józefowi Piłsudskiemu na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej, obecnie na współczesnej terenie Białorusi.
(…) Ludzie tacy jak Józef Piłsudski nie przychodzą na świat po to, aby zaświecić jak meteor w nocy i zostawić po sobie mrok. Dani są narodom jako wieczne światło, jako drogowskaz, jako księga mądrości i właśnie za grobem są ich największe zwycięstwa.
Nauka, przykład Józefa Piłsudskiego stawać się nam będzie coraz bardziej religią, taką samą, jaką była walka o wolność dla naszych ojców i dziadów, będą one przenikać coraz głębiej w naród jako ideał szlachetnej siły, rozumnej dumy, dobrowolnego ładu, nieustannego tworzenia i walki, i będą z tego narodu czynić coraz potężniejszą, rozumniejszą, bardziej świadomą jedność (…) - pisał po śmierci Marszałka Jan Lechoń.
Józef Piłsudski całego Siebie i wszystkie genialne umysły oddał wyłącznie na służbę idei niepodległej Ojczyzny którą od dzieciństwa obrał sobie za drogowskaz i ukochał. Złożony śmiertelną niemocą nie dbał o siebie, lecz aż do końca wszystkiemu gasnącymi siłami o Polskę się troszczył.
Ten kult pamięci Wielkiego Marszałka, te szkoły, instytuty naukowe nazwane jego imieniem, wspaniałe pomniki i aleje, a także kamienie pamiątkowe, upamiętniające miejsca, w których działał i przebywał – wszystko to powstało jako wyraz wdzięczności narodu za jego wybitne osiągnięcia i życie poświęcone służbie Polsce.
Miejscowości w których żył i działał Wielki Marszałek oprócz swego znaczenia jako pamiątki po drogim dla całego społeczeństwa Wodzu narodu mają jeszcze symboliczne. Z miejscowościami tymi łączy się mit bohaterstwa, który żyje wśród miejscowej ludności, wspominającej fragmenty odległej przeszłości. Dlatego też ziemia i okolice, które takie pamiątki mają, doceniając ich znaczenie, winny dbać o ich zachowanie.
(…) Ludzie tacy jak Józef Piłsudski nie przychodzą na świat po to, aby zaświecić jak meteor w nocy i zostawić po sobie mrok. Dani są narodom jako wieczne światło, jako drogowskaz, jako księga mądrości i właśnie za grobem są ich największe zwycięstwa.
Nauka, przykład Józefa Piłsudskiego stawać się nam będzie coraz bardziej religią, taką samą, jaką była walka o wolność dla naszych ojców i dziadów, będą one przenikać coraz głębiej w naród jako ideał szlachetnej siły, rozumnej dumy, dobrowolnego ładu, nieustannego tworzenia i walki, i będą z tego narodu czynić coraz potężniejszą, rozumniejszą, bardziej świadomą jedność (…) - pisał po śmierci Marszałka Jan Lechoń.
Józef Piłsudski całego Siebie i wszystkie genialne umysły oddał wyłącznie na służbę idei niepodległej Ojczyzny którą od dzieciństwa obrał sobie za drogowskaz i ukochał. Złożony śmiertelną niemocą nie dbał o siebie, lecz aż do końca wszystkiemu gasnącymi siłami o Polskę się troszczył.
Ten kult pamięci Wielkiego Marszałka, te szkoły, instytuty naukowe nazwane jego imieniem, wspaniałe pomniki i aleje, a także kamienie pamiątkowe, upamiętniające miejsca, w których działał i przebywał – wszystko to powstało jako wyraz wdzięczności narodu za jego wybitne osiągnięcia i życie poświęcone służbie Polsce.
Miejscowości w których żył i działał Wielki Marszałek oprócz swego znaczenia jako pamiątki po drogim dla całego społeczeństwa Wodzu narodu mają jeszcze symboliczne. Z miejscowościami tymi łączy się mit bohaterstwa, który żyje wśród miejscowej ludności, wspominającej fragmenty odległej przeszłości. Dlatego też ziemia i okolice, które takie pamiątki mają, doceniając ich znaczenie, winny dbać o ich zachowanie.
BRASŁAW, powiat brasławski województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód witebski, Białoruś.
W dniu 26 lipca 1936 roku było postawiono popiersie Marszałka Józefa Piłsudskiego.
Pomnik stał na granitowym postumencie, we współczesnym parku w pobliżu kolonii. We wrześniu 1939 kiedy przyszli Sowieci, pomnik tajemniczo znikł.
W 2001 roku głowę marszałka z brązu znaleziono w rejonie wsi Zaborne Gumna koło Brasławia.
Od 2004 roku stoi w jednej z sal Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, opatrzone tabliczką z informacją:
"Pomnik Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego odsłonięty w m. Brasław woj. Wilno w 1936 r.; rzeźba dłuta A. Karnego była darem Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w Warszawie; Mieszkańcy Brasławia ukryli i przechowali oryginalny odlew głowy Marszałka. Brasławianie przekazali tę drogocenną pamiątkę kresową do Muzeum Marszałka Piłsudskiego w Sulejówku".
"Pomnik Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego odsłonięty w m. Brasław woj. Wilno w 1936 r.; rzeźba dłuta A. Karnego była darem Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w Warszawie; Mieszkańcy Brasławia ukryli i przechowali oryginalny odlew głowy Marszałka. Brasławianie przekazali tę drogocenną pamiątkę kresową do Muzeum Marszałka Piłsudskiego w Sulejówku".
BRZEŚĆ nad BUGIEM, powiat brzeski województwa poleskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód brzeski, Białorusi.
Pomnik został zniszczony przez władze sowieckie.
BUĆKI, powiat wilejski województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód miński, Białoruś.
12 lipca 1935 roku Urząd Wojewódzki Wileński decyzją Nr. K. S. I 1/8 zatwierdził projekt pomnika sporządzonego przez S. Kaczanowskiego kierownika publicznej szkoły powsz. w Bućkach. Wykonał pomnik majster z Radoszkowicz p. A. Adurkiewicz.
15 listopada 1936 roku odbyło się uroczyste odsłonięcie i poświęcenie pomnika Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego. Pomnik ten wzniosła z drobnych ofiar ludności okolicznych wiosek przy pomocy żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza.
Pomnik był skromny lecz estetyczny. O szeroką kamienną podstawę wsparta jest wielka bryła polnego granitu. Na nim krzyż Virtuti Militari i napis wyryty “Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu” a niżej nieco słowa: “Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek”.
Uroczystości odbyły się w obecności przedstawicieli władz, wojska i wielkich rzesz wieśniaczych, przybyłych tłumnie z całej okolicy, aby uczestniczyć w zbiorowym hołdzie pamięci Wielkiego Marszałka.
We wrześniu 1939 roku, po wkroczeniu władzy radzieckiej, Głaz Marszałka Piłsudskiego został wyrzucony poza wieś do pobliskiego zagajnika.
Obecnie głaz ku czci Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego jest ukryty za wysokim ogrodzeniem od przechodniów na terenie miejskich sieci elektrycznych w Wilejce.
BUĆKI, powiat wilejski województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód miński, Białoruś.
12 lipca 1935 roku Urząd Wojewódzki Wileński decyzją Nr. K. S. I 1/8 zatwierdził projekt pomnika sporządzonego przez S. Kaczanowskiego kierownika publicznej szkoły powsz. w Bućkach. Wykonał pomnik majster z Radoszkowicz p. A. Adurkiewicz.
15 listopada 1936 roku odbyło się uroczyste odsłonięcie i poświęcenie pomnika Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego. Pomnik ten wzniosła z drobnych ofiar ludności okolicznych wiosek przy pomocy żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza.
Pomnik był skromny lecz estetyczny. O szeroką kamienną podstawę wsparta jest wielka bryła polnego granitu. Na nim krzyż Virtuti Militari i napis wyryty “Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu” a niżej nieco słowa: “Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek”.
Uroczystości odbyły się w obecności przedstawicieli władz, wojska i wielkich rzesz wieśniaczych, przybyłych tłumnie z całej okolicy, aby uczestniczyć w zbiorowym hołdzie pamięci Wielkiego Marszałka.
We wrześniu 1939 roku, po wkroczeniu władzy radzieckiej, Głaz Marszałka Piłsudskiego został wyrzucony poza wieś do pobliskiego zagajnika.
Obecnie głaz ku czci Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego jest ukryty za wysokim ogrodzeniem od przechodniów na terenie miejskich sieci elektrycznych w Wilejce.
BUDSŁAW, powiat wilejski województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód miński, Białoruś.
Pomnik został zniszczony przez władze sowieckie.
DAWIDGRÓDEK, powiat stoliński województwa poleskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód brzeski, Białoruś.
Obelisk ku czci Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu został zniszczony przez władze sowieckie.
DOKSZYCE, powiat dziśnieński województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód witebski, Białoruś.
"Dnia 17 września do Dzisny wkroczyło NKWD. Wreszcie nasi komuniści mogli się wykazać i nacieszyć. Nie da się ukryć, że byli to głównie Żydzi i paru Białorusinów (...). Nosili oni spisy - zrobione już wcześniej - "trefnych" Polaków.
Jednym z nich był mój ojciec, bo walczył w dwudziestym roku z bolszewikami. Wieczorem był spektakl. Mieszkaliśmy w alei Józefa Poniatowskiego, naprzeciw szpitala; w środku ulicy między drzewami stało za metalowym płotkiem popiersie Józefa Piłsudskiego. Nasi Żydzi przyszli tu z pochodniami i śpiewając Międzynarodówkę, rozbijali to popiersie. Przynieśli też ze sobą łomy i siekiery; wrzeszcząc, tłukli na drobne kawałki Marszałka. Patrzyłam z okna przerażona, zszokowana (...) - Halina Balcerak o wydarzeniach w Dziśnie.
GŁĘBOKIE, powiat dziśnieński województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód witebski, Białoruś.
Pomnik ku czci Pierwszemu Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu został odsłonięty w dniu XV-lecie odzyskania niepodległości. W 1934 roku skwer na którym stoi pomnik Marszałka Piłsudskiego został oddany do użytku publiczności i ustawione byli na nim ławki.
Pomnik został zniszczony przez władze sowieckie we wrześniu 1939 roku.
IWIENIEC, powiat wołożyński województwa nowogródzkiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód miński, Białoruś.
Po śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego 12 maja 1935 roku, garnizon KOP w Iwieńcu ufundował dla Białego Kościoła dzwon im. Marszałka Piłsudskiego, który wykonała ludwisarnia Jakuba Kruszewskiego w Węgrowie na Podlasiu. Konsekracji dzwonu 19 czerwca tego samego roku dokonał ks. biskup Bukraba w obecności iwienieckiego społeczeństwa i żołnierzy garnizonu z dowódcą mjr. Franciszkiem Brożkiem.
19 czerwca 1943 roku, wybuchło w Iwieńcu polskie powstanie zbrojne przeciwko Niemcom. Mieczysław Jermak ps. "Miecik", ksiądz Pracz-Praczyński, organista Waryho i miejscowi konspiratorzy Armii Krajowej podczas powstania na pół wieku zakopali "Dzwon Marszałka", który ponownie odnaleziono i poświęcono w 2006 roku.
LEONPOL, powiat brasławski województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód witebski, Białoruś.
Obelisk ku czci Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu został zniszczony przez władze sowieckie.
DOKSZYCE, powiat dziśnieński województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód witebski, Białoruś.
W czerwcu 1936 roku w Dokszycach powstał Komitet Budowy Pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w skład którego weszli przedstawiciele Korpusu Ochrony Pogranicza, nauczycielstwo oraz reprezentanci miejscowych organizacyj społecznych.
Pomnik został ustanowiony na placu im. Marszałka Piłsudskiego.
Zniszczony przez władze sowieckie.
DRYŚWIATY, powiat brasławski województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód witebski, Białoruś.
Pomnik został zniszczony przez władze sowieckie.
DZISNA, powiat dziśnieński województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód witebski, Białoruś.
W początku listopada 1930 roku endecy dziśnieńcy poczęli przeciwstawiać się budowie pomniku Niepodległości, a to w celu usunięcia z przed oczu ludu połączonych symboli Wodza i żołnierza: argumentowali, że chodzi im przecież o pomnik żołnierza "ale co to ma wspólnego z Piłsudskim !?".
W następstwie wywołanych przez nich przetargów i sporów na budowę zabrakło czasu i tarcza z popiersiem Marszałka umieszczona została w prowizorycznie usypanym przez Magistrat kopczyku z kamieni.
Uroczyste odsłonięcie pomnika odbyło się 11 listopada 1930 roku. Później pomnik został przerobiony.
Zniszczony 17 września 1939 roku.Pomnik został ustanowiony na placu im. Marszałka Piłsudskiego.
Zniszczony przez władze sowieckie.
DRYŚWIATY, powiat brasławski województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód witebski, Białoruś.
Pomnik został zniszczony przez władze sowieckie.
DZISNA, powiat dziśnieński województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód witebski, Białoruś.
W początku listopada 1930 roku endecy dziśnieńcy poczęli przeciwstawiać się budowie pomniku Niepodległości, a to w celu usunięcia z przed oczu ludu połączonych symboli Wodza i żołnierza: argumentowali, że chodzi im przecież o pomnik żołnierza "ale co to ma wspólnego z Piłsudskim !?".
W następstwie wywołanych przez nich przetargów i sporów na budowę zabrakło czasu i tarcza z popiersiem Marszałka umieszczona została w prowizorycznie usypanym przez Magistrat kopczyku z kamieni.
Uroczyste odsłonięcie pomnika odbyło się 11 listopada 1930 roku. Później pomnik został przerobiony.
"Dnia 17 września do Dzisny wkroczyło NKWD. Wreszcie nasi komuniści mogli się wykazać i nacieszyć. Nie da się ukryć, że byli to głównie Żydzi i paru Białorusinów (...). Nosili oni spisy - zrobione już wcześniej - "trefnych" Polaków.
Jednym z nich był mój ojciec, bo walczył w dwudziestym roku z bolszewikami. Wieczorem był spektakl. Mieszkaliśmy w alei Józefa Poniatowskiego, naprzeciw szpitala; w środku ulicy między drzewami stało za metalowym płotkiem popiersie Józefa Piłsudskiego. Nasi Żydzi przyszli tu z pochodniami i śpiewając Międzynarodówkę, rozbijali to popiersie. Przynieśli też ze sobą łomy i siekiery; wrzeszcząc, tłukli na drobne kawałki Marszałka. Patrzyłam z okna przerażona, zszokowana (...) - Halina Balcerak o wydarzeniach w Dziśnie.
GŁĘBOKIE, powiat dziśnieński województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód witebski, Białoruś.
Pomnik ku czci Pierwszemu Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu został odsłonięty w dniu XV-lecie odzyskania niepodległości. W 1934 roku skwer na którym stoi pomnik Marszałka Piłsudskiego został oddany do użytku publiczności i ustawione byli na nim ławki.
Pomnik został zniszczony przez władze sowieckie we wrześniu 1939 roku.
IWIENIEC, powiat wołożyński województwa nowogródzkiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód miński, Białoruś.
Po śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego 12 maja 1935 roku, garnizon KOP w Iwieńcu ufundował dla Białego Kościoła dzwon im. Marszałka Piłsudskiego, który wykonała ludwisarnia Jakuba Kruszewskiego w Węgrowie na Podlasiu. Konsekracji dzwonu 19 czerwca tego samego roku dokonał ks. biskup Bukraba w obecności iwienieckiego społeczeństwa i żołnierzy garnizonu z dowódcą mjr. Franciszkiem Brożkiem.
19 czerwca 1943 roku, wybuchło w Iwieńcu polskie powstanie zbrojne przeciwko Niemcom. Mieczysław Jermak ps. "Miecik", ksiądz Pracz-Praczyński, organista Waryho i miejscowi konspiratorzy Armii Krajowej podczas powstania na pół wieku zakopali "Dzwon Marszałka", który ponownie odnaleziono i poświęcono w 2006 roku.
LEONPOL, powiat brasławski województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód witebski, Białoruś.
Pomnik Józefowi Piłsudskiemu w Leonpolu nad Dźwiną został ustalony w 1936 roku, dłuta art. - rzeźb. Piotra Hermanowicza.
Pomnik zniszczony przez władze sowieckie.
LIPNISZKI, powiat lidzki województwa nowogródzkiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód grodzieński, Białoruś.
Tu 24 czerwca 1894 roku w małym drewnianym domku, młody wówczas przyszły Wódz Narodu wydaje pierwsze numery "Robotnika".
18 marca 1934 roku mieszkańcy miasteczka w związku ze zbliżającym się 40-leciem wydania "Robotnika" powołali do życia Komitet Budowy Domu Ludowego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Dom ten nie powstał, ale w pobliżu rynku zachował się do dnia dzisiejszego kilkupokojowy drewniany domek, w którym znajdowała się drukarnia "Robotnika". Przed wojną na jego froncie została umieszczona tablica pamiątkowa z napisem: "W domu tym w roku 1894 Józef Piłsudski redagował i drukował pierwsze numery "Robotnika".
Tablica została znaleziona przez władze sowieckie.
ŁUNINIEC, powiat łuniniecki województwa poleskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód brzeski, Białoruś.
Pomnik został zniszczony przez władze sowieckie.
LIPNISZKI, powiat lidzki województwa nowogródzkiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód grodzieński, Białoruś.
Tu 24 czerwca 1894 roku w małym drewnianym domku, młody wówczas przyszły Wódz Narodu wydaje pierwsze numery "Robotnika".
18 marca 1934 roku mieszkańcy miasteczka w związku ze zbliżającym się 40-leciem wydania "Robotnika" powołali do życia Komitet Budowy Domu Ludowego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Dom ten nie powstał, ale w pobliżu rynku zachował się do dnia dzisiejszego kilkupokojowy drewniany domek, w którym znajdowała się drukarnia "Robotnika". Przed wojną na jego froncie została umieszczona tablica pamiątkowa z napisem: "W domu tym w roku 1894 Józef Piłsudski redagował i drukował pierwsze numery "Robotnika".
Tablica została znaleziona przez władze sowieckie.
ŁUNINIEC, powiat łuniniecki województwa poleskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód brzeski, Białoruś.
Pomnik został zniszczony przez władze sowieckie.
ŁUŻKI, powiat dziśnieński województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód witebski, Białoruś.
Pomnik Pierwszemu Marszałkowi Polski Józefowi Piłsudskiemu został odsłonięty przez żołnierzy 5 Baonu i 6 Szwadronu Korpusu Ochrony Pogranicza "Łużki" w dniu Święta Niepodległości 11 listopada 1932 roku.
Pomnik został zniszczony przez władze sowieckie.
POSTAWY, powiat postawski województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód witebski, Białoruś.
W 1903 i 1905 latach Piłsudski, wtedy jeszcze młody rewolucjonista i socjalista, chował się na postawszczyźnie od carskiej policji. Jego okrywał w swoim domu aptekarz Kazimierz Parniewski.
Po śmierci Marszałka w 1935 roku, w celach uwiecznienia jego pamięci, Plac Rynkowy w Postawach był przemianowany na Plac Józefa Piłsudskiego. Władza powiatu również rozstrzygnęła wykupić były dom aptekarza Parniewskiego u jego nowego właściciela.
W początku 1936 roku powstał Powiatowy Komitet Uwiecznienia Pamięci Marszałka Piłsudskiego, na pierwszym posiedzeniu którego postanowiono ogłosić zbiór kwestę dla okupu domu. 15 czerwca 1936 roku do starosty powiatowego Bronisława Korbusza przybyła delegacja uczniów drugiej klasy szkoły Postawskiej, która przekazała zebrane 2 złote i 11 groszy. Darowizna dzieci była pierwsza. Przez kilka miesięcy potrzebna suma była zebrana i dom, związany z pamięcią Józefa Piłsudskiego, był wykupiony. W jego ścianach znajdowały się organizacje kulturalne i edukacyjne, które wsparły ideologię Marszałka. Jeden z pomieszczeń domu zajmował pokój-muzeum Józefa Piłsudskiego. Na murowanym budynku przy wejściu była umieszczona tablica pamiątkowa z napisem: "Tu przebywał budowniczy Polski Józef Piłsudski w latach 1903-1905".
We wrześniu 1939 roku, z przyjściem Sowietów, pamiątkowa tablica ze ściany domu była zerwana, pokój-muzeum zamknięta a eksponaty są zniszczone czy zagubione.
POSTAWY, powiat postawski województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód witebski, Białoruś.
W 1903 i 1905 latach Piłsudski, wtedy jeszcze młody rewolucjonista i socjalista, chował się na postawszczyźnie od carskiej policji. Jego okrywał w swoim domu aptekarz Kazimierz Parniewski.
Po śmierci Marszałka w 1935 roku, w celach uwiecznienia jego pamięci, Plac Rynkowy w Postawach był przemianowany na Plac Józefa Piłsudskiego. Władza powiatu również rozstrzygnęła wykupić były dom aptekarza Parniewskiego u jego nowego właściciela.
W początku 1936 roku powstał Powiatowy Komitet Uwiecznienia Pamięci Marszałka Piłsudskiego, na pierwszym posiedzeniu którego postanowiono ogłosić zbiór kwestę dla okupu domu. 15 czerwca 1936 roku do starosty powiatowego Bronisława Korbusza przybyła delegacja uczniów drugiej klasy szkoły Postawskiej, która przekazała zebrane 2 złote i 11 groszy. Darowizna dzieci była pierwsza. Przez kilka miesięcy potrzebna suma była zebrana i dom, związany z pamięcią Józefa Piłsudskiego, był wykupiony. W jego ścianach znajdowały się organizacje kulturalne i edukacyjne, które wsparły ideologię Marszałka. Jeden z pomieszczeń domu zajmował pokój-muzeum Józefa Piłsudskiego. Na murowanym budynku przy wejściu była umieszczona tablica pamiątkowa z napisem: "Tu przebywał budowniczy Polski Józef Piłsudski w latach 1903-1905".
We wrześniu 1939 roku, z przyjściem Sowietów, pamiątkowa tablica ze ściany domu była zerwana, pokój-muzeum zamknięta a eksponaty są zniszczone czy zagubione.
SZARKOWSZCZYZNA, powiat dziśnieński województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód witebski, Białoruś.
Dnia 11 listopada 1930 roku w rocznicę odzyskania Niepodległości dokonano otwarcia i poświęcenia pomnika ufundowanego przez społeczeństwo gminy szarkowskiej jako widomy znak czci i hołdu dla Zwycięskiego Wodza Narodu w walce o Niepodległość Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego w dziesiątą rocznicę zawarcia zawieszenia broni.
Pomnik wybudowano ze składek i dobrowolnych ofiar w postaci wspaniałego obelisku na lewym brzegu rzeki Dzisienki.
Obelisk został zburzony przez władze sowieckie.
STOŁPCE, powiat stołpecki województwa nowogródzkiego, obecnie obwód miński, Białoruś.
Pomnik został zniszczony przez władze sowieckie.
WIATA, powiat brasławski województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód witebski, Białoruś.
24 czerwca 1937 roku we wsi Wiata, gminy leonpolskiej, odbyła się uroczystość zawieszenia dzwonu im. Marszałka Józefa Piłsudskiego na wieży drewnianego kościółka, zbudowanego przez miejscową ludność i żołnierzy KOP w latach 1932-1934.
Dzwon ufundowany został przez korpusy podoficerów wojsk lądowych marynarki wojennej i KOP.
Wygląd dzwonu jest bardzo ładny, zawiera u góry wizerunek Marszałka, a pod wizerunkiem jest cytata "I komu droga otwarta do nieba, temu, kto służy ojczyźnie", a niżej "Bóg, Honor, Ojczyzna". Z drugiej strony jest napis: "JÓZEF" - "Pamięci Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego dzwon ten ofiarowali dla kresowej świątyni we wsi Wiacie nad Dźwiną, wojew. wileńskiego, korpusy podoficerskie wojska lądowego, marynarki wojennej i Korpus Ochrony Pogranicza 12 maja 1937 roku".
Poświęcił dzwon księdz dziekan miorski metropolii wileńskiej, rodzicami chrzestnymi dzwonu byli p. Franciszka Trytkowa i płk. Janiszewski.
Po II wojnie światowej kościółek został zamknięty przez władze sowieckie. Parafianie wzięli ikony do swoich domów, a Lisowski ukrył dzwon w kurniku.
Na początku lat 90. kościółek powrócił do wierzących, został ponownie konsekrowany przez proboszcza Antoniego Łosia z Idołty. Wieża kościółka była w stanie wyjątkowym, dzwon z Wiaty został transportowany i znajduje się w kościele w Miorach.
WIATA, powiat brasławski województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód witebski, Białoruś.
24 czerwca 1937 roku we wsi Wiata, gminy leonpolskiej, odbyła się uroczystość zawieszenia dzwonu im. Marszałka Józefa Piłsudskiego na wieży drewnianego kościółka, zbudowanego przez miejscową ludność i żołnierzy KOP w latach 1932-1934.
Dzwon ufundowany został przez korpusy podoficerów wojsk lądowych marynarki wojennej i KOP.
Wygląd dzwonu jest bardzo ładny, zawiera u góry wizerunek Marszałka, a pod wizerunkiem jest cytata "I komu droga otwarta do nieba, temu, kto służy ojczyźnie", a niżej "Bóg, Honor, Ojczyzna". Z drugiej strony jest napis: "JÓZEF" - "Pamięci Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego dzwon ten ofiarowali dla kresowej świątyni we wsi Wiacie nad Dźwiną, wojew. wileńskiego, korpusy podoficerskie wojska lądowego, marynarki wojennej i Korpus Ochrony Pogranicza 12 maja 1937 roku".
Poświęcił dzwon księdz dziekan miorski metropolii wileńskiej, rodzicami chrzestnymi dzwonu byli p. Franciszka Trytkowa i płk. Janiszewski.
Po II wojnie światowej kościółek został zamknięty przez władze sowieckie. Parafianie wzięli ikony do swoich domów, a Lisowski ukrył dzwon w kurniku.
Na początku lat 90. kościółek powrócił do wierzących, został ponownie konsekrowany przez proboszcza Antoniego Łosia z Idołty. Wieża kościółka była w stanie wyjątkowym, dzwon z Wiaty został transportowany i znajduje się w kościele w Miorach.
WILEJKA, powiat wilejski województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód miński, Białoruś.
Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego w Wilejce, dłuta art. - rzeźb. Piotra Hermanowicza, uroczyście odsłonięty w dniu 11 listopada 1938 roku.
Pomnik został zniszczony przez władze sowieckie.
WOJSTOM, powiat wilejski województwa wileńskiego II Rzeczypospolitej, obecnie obwód grodzieński (25 km na północny wschód od Smorgoni), Białoruś.
Tablica ku czci Józefa Piłsudskiego. Umieszczona w kościele p.w. Trójcy Przenajświętszej, po prawej stronie na ścianie przy wejściu do zakrystii (przy głównym ołtarzu). Tablica wykonana z białego marmuru z umieszczoną u góry mosiężną płaskorzeźbą z wizerunkiem Józefa Piłsudskiego i wyrytą inskrypcją: "Roku 1930 Pierwszemu Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu budowniczemu Polski odrodzonej w dziesiątą rocznicę wyzwolenia ojczyzny od najazdu bolszewickiego".
Pamiątkową tablicę z okresu międzywojennego, znaleziono podczas remontu kościoła w 2007 r. Została ona odnowiona, pozłocono litery. Odsłonięta i poświęcona 11 listopada 2007 r. przez ks. Leona Ładysza, proboszcza parafii wojstomskiej.
Pamiątkową tablicę z okresu międzywojennego, znaleziono podczas remontu kościoła w 2007 r. Została ona odnowiona, pozłocono litery. Odsłonięta i poświęcona 11 listopada 2007 r. przez ks. Leona Ładysza, proboszcza parafii wojstomskiej.
***
 |
| Odsłonięcie pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Brasławiu, 26 lipca1936 roku |
 |
| "Pod pomnikiem Marszałka Józefa Piłsudskiego, Brześć nad Bugiem, 19 kwietnia 1939 roku". Źródło Anna Paniszewa |
 |
| Odsłonięcie obelisku Marszałka Józefa Piłsudskiego w Bućkach pow. Wilejka, 15 XI 1936, fot. Towarzystwo Rodu Plewako |
 |
| Mieszkańcy Buciek i żołnierze KOP podczas uroczystości poświęcenia obelisku ku czci Marszałka Piłsudskiego, 15 XI 1936, fot. Towarzystwo Rodu Plewako |
 |
| Głaz Marszałka Józefa Piłsudskiego, obecny jego wygląd w Wilejce, 30 X 2006, fot. Towarzystwo Rodu Plewako |
 |
| Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego w Budsławiu, listopad 1930, fot. NAC |
 |
| Uroczystości X-lecia Korpusu Ochrony Pogranicza w 17 Batalionie KOP "Dawidgródek" pod obeliskiem Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu, 1934, fot. NAC |
 |
| Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego w Dokszycach, fot. archiwum Mikołaja Czyściakowa |
 |
| "Pamiątka o obchodu uroczystości żałobnych obchodzonych w Dryświatach w dniu pogrzebu s.p. Piłsudskiego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego - Rok 1935", fot. zbiory prywatne Iwana Murawjowa |
 |
| Dzisna, Aleja Poniatowskiego, widoczne pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego. Art. fot. Epsztejn |
 |
| Dzisna, popiersie Marszałka Józefa Piłsudskiego w Alei Poniatowskiego w głębi budynek Szpitala Powiatowego, fot. archiwum Maria Olsiewicz |
 |
| Głębokie, widok z bramy. W oddali widać skwer Piłsudskiego oraz pomnik ku czci Jego imienia, fot. MHF |
 |
| Dzwon Marszałka Józefa Piłsudskiego ufundowany przez garnizon KOP "Iwieniec", fot. Iwieniec.eu |
 |
| Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego w Leonpolu, 1938 |
 |
| Lipniszki, tablica pamiątkowa ku czci Józefa Piłsudskiego, rok 1934, fot. NAC |
 |
| Dom w Lipniszkach, w którym Józef Piłsudski redagował i drukował "Robotnika", rok 1934, fot. NAC |
 |
| Manifestacja żałobna ku czci Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łunińcu, 14 maja 1935 roku, fot. NAC |
 |
| Odsłonięcie pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łużkach, 11 listopada 1932, fot. NAC |
 |
| Uroczystości X-lecie Korpusu Ochrony Pogranicza w Batalionie KOP "Łużki", przy pomniku Marszałka Józefa Piłsudskiego, rok 1934, fot. arch. Piotrek Skikiewicz |
 |
| Postawy, na murowanym budynku widoczna tablica pamiątkowa ku czci Józefa Piłsudskiego |
 |
| Szarkowszczyzna, widok rozlanej rzeki Dzisienki i obelisk ku czci Marszałka Józefa Piłsudskiego, fot. Kurjer Wileński 1930 nr. 274 |
 |
| Zburzony obelisk ku czci Marszałka Józefa Piłsudskiego w Szarkowszczyźnie, fot. 19 listopada 2017 |
 |
| Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego w Stołpcach, widok od strony głównej pomnika. fot. NAC |
 |
| Dzwon im. Marszałka Piłsudskiego, obecny jego wygląd w Miorach, fot. Witold Jermalonak |
 |
| Pomnik Wodza Narodu w Wilejce, fot. Kurjer Wileński 1938 nr. 316 |
 |
| Pamiątkową tablicę ku czci Marszałka Józefa Piłsudskiego w kościele p.w. Trójcy Przenajświętszej w Wojstomiu, fot. MSZ |
Komentarze
Prześlij komentarz