Przejdź do głównej zawartości

Marszałek Józef Piłsudski w Głębokiem

Według opowieści z dawnych czasów Józef Piłsudski kilkakrotnie odwiedził Głębokie i okolice. W młodości gościł w Mosarzu, ale nie przywitali go zbytnio — właściciel, Kalikst Piłsudski, unikał swego rewolucyjnego krewnego, ponieważ Józef był już kilka razy w więzieniu carskim. Następnie, gdy Polska odrodziła się, a jego krewny został jej przywódcą, Kalikst bardzo żałował swojej nadmiernej ostrożności. Ale więzi rodzinne nadal nie zostały przerwane. W maju 1935 roku, kiedy zmarł Marszałek Józef Piłsudski, podczas uroczystości żałobnej obok portretu z czarną wstążką na rękawie stanęła córka właściciela Mosarza, Maria. Niestety udokumentowany jest tylko fakt, że Józef Piłsudski spędził cały dzień w Głębokiem 12 sierpnia 1922 roku.

Głębokie, widok z bramy. W oddali widać skwer Piłsudskiego oraz pomnik ku czci Jego imienia. Fot. Muzeum Historii Fotografii w Krakowie

W nocy z 11 na 12 sierpnia 1922 roku Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wraz z rodziną przejeżdżał przez Wilno. Towarzyszyli mu w podróży: generalny adiutant, gen. Jan Jacyna, płk. Bogusław Miedziński, majorowie Adolf Maciesza i Aleksander Prystor, rtm. Kazimierz Pereświet-Sołtan, por. Leon Horodecki oraz komendant pociągu Naczelnika Państwa, por. Józef Makowiecki. Z osób cywilnych towarzyszyli mu: Szef Kancelarii Cywilnej Naczelnika Państwa p. Stanisław Car i Kazimierz Skórewicz, dyrektor gmachów reprezentacyjnych.

Pociąg Naczelnika Państwa przybył na stację o godzinie 3 minut 18, z pociągu wsiadł tylko gen. Jacyna, który zamienił kilka słów z płk. Gorzuchowskim. Z najbliższego otoczenia Marszałka Piłsudskiego pozostali w Wilnie p. Marszałkowa z dziećmi, które nocowały w wagonie na stacji oraz p. Car, mjr. Prystor i Skórewicz, którzy pojechali do pałacu Naczelnika Państwa. Następnie Piłsudski wyjechał do Głębokiego, aby odwiedzić 13 Pułk Ułanów.

13 Pułk Ułanów Wileńskich w końcu 1921 roku pełnił służbę na granicy z Litwą, a następnie przez krótki czas stacjonował w Głębokiem. Ostatecznie pod koniec 1922 roku został przeniesiony do Nowej Wilejki pod Wilnem, gdzie przebywał do końca istnienia II Rzeczypospolitej Polskiej.

Do dekoracji orderem Virtuti Militari w Głębokiem było przedstawionych 50, paru oficerów i żołnierzy. Obecnych jednak było 9, którym Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wręczył krzyża. Reszta kandydatów była nieobecna z powodu urlopów i demobilizacji. W mowie swej Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz, zwracając się do oficerów pułku, powiedział: "... aczkolwiek nazwy "wileński" nie zatwierdziłem, to jednak z góry ją aprobuję ...". To było wystarczającą podstawą do używania słowa "wileński" w nazwie pułku.

Wieczorem tegoż dnia Józef Piłsudski wyjechał do Wilna, gdzie w dniu następnym na placu Łukiskim wręczył sztandar 23 Pułkowi Ułanów Grodzieńskich.

11 listopada 1930 roku w Głębokiem został odsłonięty pomnik ku czci Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego. W 1934 roku skwer imienia Józefa Piłsudskiego, na którym stał pomnik Marszałka, został oddany do użytku publiczności i ustawione byli na nim ławki.

Pomnik Marszałka Piłsudskiego został zniszczony przez bolszewików podczas sowieckiej agresji na Polskę we wrześniu 1939 roku. Szczegóły i losy części pomnika są nadal nieznane.

mjr. zw. Denis Krawczenko, Józef Piłsudski. Kresy w hołdzie Marszałkowi

Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Polska Organizacja Wojskowa - Fragmenty witebskie

W dziejach polskiej myśli niepodległościowej, reprezentowanej w latach 1914 - 1921 przez organizacje młodzieży w Rosji, Witebsk ma swoją piękną kartę i obok Moskwy i Kijowa był, jeśli nie najliczniejszem, to z pewnością najruchliwszem i najbardziej zwartem ideowo, kulturalnie i towarzysko środowiskiem ożywionej działalności, prowadzonej w pierwszym rzędzie w karnych szeregach zainicjowanego tu w jesieni roku 1915 harcerstwa polskiego. Zarówno kierownicy jak i szeregowcy harcerstwa wileńskiego rekrutowali się początkowo niemal wyłącznie z elementów napływowych z b. Królestwa i Wileńszczyzny. Godną uwagi cechą środowiska był pozytywny stosunek młodzieży do idei niepodległościowej, mającej tu grunt b. podatny, czego wyrazem może być do pewnego stopnia fakt, że zorganizowaną podk oniec r. 1915 pracę rozpoczęło z inicjatywy uczestnika walk legjonowych, (pseudonim Topór), który dotarłszy w tym czasie do Witebska, w charakterze emisarjusza, potrafił natchnąć młodzież zapałem i wiarą w pomyśln...

Kresowe miasto Głębokie a Marszałek Piłsudski

Głębokie, to położone na Białorusi miasto powiatowe obwodu witebskiego. W dawnych czasach kresowe miasteczko w powiecie dziśnieńskim, nad brzegiem jeziora tegoż nazwiska, należało kolejno do magnackich rodów: Radziwiłłów, Korsaków, Zenowiczów, a po traktacie pokojowym w Rydze z 1921 roku wróciło do Rzeczypospolitej i stało się centrum administracyjnym dziśnieńskiego powiatu województwa wileńskiego. Głębokie, widok ogólny miasta przed 1930 r. CBN Polona Według opowieści Józef Piłsudski kilkakrotnie odwiedził Głębokie i okolice. Po akcji bezdańskiej w roku 1908 przez pewien czas ukrywał się w majątku Boryskowicze, należącym do Doboszyńskich. Gościł w Mosarzu, ale nie przywitali go zbytnio – właściciel, Kalikst Józef Piłsudski, unikał swego rewolucyjnego krewnego. Następnie, gdy Polska odrodziła się, a jego krewny został jej przywódcą, Kalikst Piłsudski bardzo żałował swojej nadmiernej ostrożności. Ale więzi rodzinne nadal nie zostały przerwane. W maju 1935 roku, kiedy zmarł Marszałek Jó...

Ocalić od zapomnienia - Władysław Dąbrowski

W dniu 9 lipca 2020 roku członkowie oddziału Związku Piłsudczyków Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzili wyprawę rozpoznawczą w okolicach wsi Hermanowicze (wieś w rejonie szarkowszczyńskim obwodu witebskiego), aby sprawdzić informacje o grobach polskich żołnierzy poległych podczas wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku. mjr. Władysław Dąbrowski, fot. Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. mjr. Władysława Raginisa Odkryliśmy, że 5-6 kilometrów od wioski Hermanowicze, obok ruin fundamentów i piwnic dawnego majątku Podolszczyzna, znajduje się kwatera polskich żołnierzy na terenie o wymiarach około 20 na 20 metrów. W kwaterze znajduje się 6 grobów: 5 szeregowców (nazwiska są czytane) 30. Pułku Strzelców Kaniowskich, którzy polegli (zamordowani) w potyczce z bolszewikami dnia 6 czerwca 1920 roku, oraz grób polskiego oficera (według opowiadań). Jego pomnik znajduje się 5 metrów od grobów i leży w ziemi na skraju urwiska, co uniemożliwiło odkrycie napisu. Również przy wejściu znajduje się g...